Mistrz powiedział: Człowiek
może rozwinąć swą doskonałość,
lecz bez jego starań ona sama
nie może uczynić go doskonałym.
(Dialogi konfucjańskie)

Filozoficzna i religijna myśl Wschodu zakłada jedność oraz współzależność mikro- i makrokosmosu. W osiągnięciu przez człowieka doskonałości niedzowne są: słuszne i właściwe słowo, słuszne myślenie i słuszne działanie. Idee i wierzenia religijne w Japoniii, czerpiące z buddyzmuy i konfucjanizmu, są niezmienne od stuleci, niezależne od postępu cywilizacyjnego.
Zgodnie z buddyjską myślą religijną, zbawienie (rozumiane jednak inaczej niż w kręgu europejskiej myśli filozoficznej) osiąga się poprzez: właściwy pogląd, trafną myśl, wybranie właściwego celu życia, właściwe działanie, należyty wysiłek i koncetrację. Niepowodzenia człowieka tkwią w jego niewiedzy, wynikającej z nieznajomości samego siebie. Pomocnym w osiągnięciu doskonałości i wyzwoleniu się z więzów niewiedzy jest kompetentny mistrz.
Filozoficzna myśl konfucjańska, skoncenrowana wokół człowieka i jego życia w społeczeństwie, kładzie nacisk na system ścisłych zeleżności wiążących władcę z poddanym, ojca z synem, męża z żoną, starszego z młodszym, przyjaciół. Nadrzędną cnotą jest przestrzeganie obyczaju, ceremonii, etykiety.
Filozofia konfucjańska zaleca szacunek dla Stwórcy, dla przyrody i dla historii.
Japońskie sztuki walki są "ruchową formą ekspersjii filozofii Wschodu" (S.Tokarski Ruchowe formy ekspresji filozofii Wschodu, Szczecin, 1989).
Filozofia judo, zbudowana na podstawie religii buddyjskiej, konfucjanizmu i shintoizmu, łączy je harmonijnie z dzidzictwem walecznych samurajów. Judo bardzo dużo czerpie z wielowiekowej tradycji technik walk uprawianych przez samurajów.
Rozkwitowi stanu samurajów sprzyjał okres szogunatu. Powstawały wówczas liczne prywtne armie książęce. Lekkie uzbrojenie wojowników wynikało z trudności zdobycia metalu na miecze i włócznie. Dawało ono preferencje walce otwartej, a największym uznaniem cieszyli się zwycięscy staczanych pojedynków. Powodzenie w walce, a często i życie samuraja zależało od jego sprawności fizycznej i umiejętności posługiwania się orężem.
Restauracja cesarstwa w 1867 r. doprowadziła do upadku samurajów. Jednak w świadomości społeczeństwa wartości cenione przez samurajów nadal cieszyły się uznaniem, tak samo jak swoisty kodeks postępowania: odwaga, prawość, lojalność, honor, skromność, pogarda dla dóbr materialnych, podziw dla mistrzostwa w walce.
Mistrz Jigoro Kano (1860-1938), twórca judo, pragnął wśród swoich uczniów znaleźć kontynuatorów tradycji samurajów. Cierpliwie wyjaśniał im, że doskonałość w judo osiągnie tylko ten, kto zdoła zespolić myśl z działaniem. Technika bez poznania siebie i doprowadzenia do jedności ciała i umysłu nie prowadzi do pełnego osiągnięcia celu.  Kano był mistrzem, który rozumiał i przekazywał uczniom filozoficzne podstawy sztuki walki i zasady dyscypliny w tej dziedzinie.
Jigoro Kano zainteresował się przede wszystkim tradycjami ginącej sztuki walki – ju-jutsu. Zebrał też doświadczenia różnych szkół sportów wojennych. Wprowadził techniki umożliwiające odniesienie zwycięstwa przez słabszego fizycznie nad silniejszym. Dokonał rzeczy nader trudnej: połączył tradycyjne formy walki wręcz z wymogami nowoczesności, przekształcił dawną sztukę samoobrony w dyscyplinę sportu.
Wybierając trudną drogę doskonalenia się w judo, warto zastanowić się nad celem, do którego zmierzamy. Możliwość ukazania piękna sztuki walki jest zarazem możliwo ścią pełnego wyrażenia samego siebie i sztuki samorealizacji.

W 1962 r. we Francji ukazał się specjalny, dwujęzyczny (angielsko-francuski) numer Kodokan Judo. Zamieszczono w nim bogaty wybór materiałów dotyczących historii judo, fragmenty pamiętników i wspomnień Jigoro Kano i jego uczniów, unikatowe już fotografie.
Ta właśnie Historia judo stała się podstawą polskiego przekładu. Uważny czytelnik pozna najważniejsze etapy rozwoju judo od lat osiemnidziesiątych XIX wieku i ujrzy drogę, którą przebyła ta szkoła walki od skromnych początków do pełnego rozkwitu.

Marek Adam