Złote Gody Rybnickiego Judo 1960 – 2010

Wspaniała praca autorstwa Pana Ryszard Rejdycha i Marka Pietrasa, przedstawiające duży kawałek historii Rybnickiego klubu urozmaicona archiwalnymi zdjęciami.

Myślę, że jej lektura będzie ciekawym doświadczeniem nie tylko dla głównych zainteresowanych, czyli zawodników, trenerów i osób związanych z Rybnickim Judo, ale także dla wszystkich, którzy z sentymentem wspominają czasy rozwoju naszej dyscypliny sportu.
Młodym zawodnikom polecam tę lekturę, aby mogli spojrzeć przez inny pryzmat na to jak judo w Polsce powstawało.

Pracę dostarczył Pan Waldemar Kuwaczka, któremu serdecznie dziękuję.

Złote Gody Rybnickiego Judo 1960 – 2010

Judo w dosłownym znaczeniu to “łagodna droga”. Oparte jest na starodawnych japońskich sztukach walki, a obecnie jest to sport o ustalonym, precyzyjnym regulaminie. Od czasu Igrzysk Olimpijskich w 1964 r., które zostały rozegrane w Tokio, judo znane jest na całym świecie.
Należy podkreślić tu wielkie zasługi Jigoro Kano, pierwszego propagatora sztuk walki na forum olimpijskim.
Gdy w Rybniku rodziło się judo, wyznawcy tej pięknej dyscypliny obchodzili setną rocznicę urodzin J. Kano.

Należy wspomnieć, że w porównaniu do innych dyscyplin sportu, judo na arenie olimpijskiej jest stosunkowe młode. Mimo to polscy sportowcy złotymi zgłoskami zapisali się w jego historii. W polskim rankingu judocy znajdują się w dziesiątce najbardziej medalodajnych dyscyplin olimpijskich.

Judo rozwijało się w Polsce etapami. Początki rozwoju właściwego przypadają na lata 1953-54 gdy przy AZS AWF w Warszawie powstała sekcja. Później to samo dzieje się w Krakowie, Wrocławiu i Gdańsku.
Powołanie Polskiego Związku Judo następuje 19 maja 1957 roku i kończy pionierski etap rozwoju tej dyscypliny sportu w Polsce.
W różnych miastach Polski pojawiają się zalążki judo. Podobnie w Rybniku oraz w sąsiadujących gminach i miastach.

Bardzo duży wpływ na popularyzację tego sportu w naszym regionie miało powierzenie przez PZ Judo organizacji pierwszych drużynowych mistrzostw Polski – Cieszynowi. Tam też w maju 1959 roku zarejestrowana została , przy KS Stal , sekcja judo. Jej działacze i kierownictwo Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej w dniach 21 i 22 listopada byli organizatorami, wspomnianych wcześniej, pierwszych Drużynowych Mistrzostw Polski.

Areną tego widowiska był teatr im. A. Mickiewicza. Na starcie stanęło 9 zespołów. Jak podają kroniki, przy KWK Marcel w Radlinie w domu górnika nr 2., w 1959 roku istniała już samoobrona judo.
Przy KS Górnik sekcja została zarejestrowana rok później. Tak samo w Pszowie przy KWK Anna. Natomiast w 1961 roku powstaje sekcja przy KWK 1 Maja Wilchwy. W Rybniku już w grudniu 1959 judo zostało zademonstrowane pokazem w wydaniu zawodników, późniejszego rybnickiego trenera z klubu Pałacu Młodzieży w Katowicach. Miało to miejsce w Sali gimnastycznej Technikum Górniczego przy ul. Kościuszki. Natomiast 10 stycznia 1960 roku o godz. 9.30 w Sali obrad Miejskiej Rady Narodowej przy ul. Chrobrego, dokonane zostały pierwsze zapisy chętnych do uprawiania judo. Pierwsze zajęcia rozpoczęła trzydziestoosobowa grupa w Sali gimnastycznej SP 1 przy ul. Chrobrego.

Saga o judo

Do 1964 roku z małymi przerwami, działalność sekcji przy OWF MKKF rozwijała się poprzez organizację trzymiesięcznych kursów judo i samoobrony. Nie było sprzętu (ubrań) , adepci sami szyli sobie je z płótna. Nie było również mat. Ćwiczenia odbywały się na matach zapaśniczych co stanowiło raczej zagrożenie niż ochronę przed upadkami. Brakowało również wykwalifikowanej kadry szkoleniowej.

Taki stan często jednak charakteryzuje czasy pionierskie. W 1965 roku prężnie rozwijający się klub KS ROW przygarnął szczątkową grupę zapaleńców. Od tego czasu zaczęła się rywalizacja rybniczan z innymi klubami. Natchnieniem dla judoków w całej Polsce był w tamtych czasach japoński film w reżyserii Kurosawy „Saga o judo”. Obraz ten był tym, czym dla miłośników karate filmy z Brucem Lee. Systematyczne treningi szybko zaczęły owocować. Znaleźli się szkoleniowcy, stworzony został system szkoleniowo-organizacyjny, oparty w dużej mierze na stabilności finansowej klubu.

Igrzyska Olimpijskie w Monachium w 1972 r. oraz pierwszy medal olimpijski polskiego judoki, stał się drogowskazem i ogromną zachętą do dalszej pracy.
Rybniccy zawodnicy coraz częściej stawali na podium w zawodach organizowanych na terenie całego kraju. W efekcie czego trafiali do kadry narodowej i reprezentowali Polskę na zawodach międzynarodowych. Kierownictwo sekcji, planując przyszłość odważnie patrzyło w kierunku wzniosłych idei olimpijskich, cały czas bazując przy tym na swoich wychowankach. Wreszcie Rybnik i jego sekcja judo została mianowana przewodnią w województwie katowickim.

Powołany został wojewódzki ośrodek przygotowań olimpijskich (1976). Był to rok igrzysk w Montrealu ale docelowe stały się te w roku 1980, które planowane były w Moskwie.

Judo – ROW

W wyniku prężnej działalności sekcji wybudowany został obiekt sportowy – pawilon Judo – ROW. Znajdowały się w nim dwie sale do ćwiczeń, siłownia, sauna. Do użytku został oddany końcem 1976 roku. Przedsięwzięcie sfinansowały władze Wojewódzkiej Federacji Sportu ze środków Totalizatora Sportowego. Skończyła się „gehenna” z wynajmowaniem sal gimnastycznych, włącznie z pomieszczeniami Teatru Ziemi Rybnickiej. Dzisiaj obiekt ten służy nie tylko judokom ale także szermierzom.

Warto wspomnieć, iż w buddyjskim Zen, salę służącą medytacji zwano dojo. Podobnie nazywa się miejsce w której trenują judocy. Charakteryzuje się ona tym, że jest wyłożona w całości specjalistycznymi matami, które potocznie nazywa się tatami (1m x 2m, gr. 3-4cm). W dojo tatami powinno być położone na sprężynującej podłodze. Mniej kosztowne jest ułożenie jej na starych oponach samochodowych lub grubym styropianie.
W latach 70-tych w Polsce niewiele klubów posiadało własne dojo. A obiekt z pełnym zapleczem sanitarnym , siłownią, odnową biologiczną był dla większości tylko marzeniem.

Jak wspomniano wcześniej, pod koniec 1976 roku w Rybniku oddano do użytku pawilon judo z pełnym zapleczem. Wybudowany został on w centrum miasta przy ul. Powstańców Śl. w bliskości basenu, boiska i bieżni. Sekcja judo wprowadziła się do nowego obiektu z wynajmowanej salki SP 1, którą wcześniej własnymi siłami zaadaptowano do celów treningowych.
Ciekawostką jest fakt, że do dnia dzisiejszego na pawilonie judo zachował się napis (od strony ul. Reymonta): Judo-ROW.

Poza tą specjalistyczną salą w Rybniku jest jeszcze salka judo w SP 34 przy ul. Reymonta oraz w dzielnicy Niewiadom przy ZS nr 5.
Wracając do roku 1976, z chwilą oddania pawilonu, główny cel, jakim było zakwalifikowanie rybnickiego zawodnika na igrzyska olimpijskie, stał się realny. Na dwa lata przed igrzyskami w Moskwie, dwóch zawodników ROW znajdowało się w szerokim składzie kadry olimpijskiej. Sekcja judo przy KS ROW była w pełni przygotowana do odnoszenia sukcesów w sporcie kwalifikowanym. Judo było w Rybniku traktowane bardzo poważnie, podobnie jak żużel czy piłka nożna.

Zabezpieczenie finansowe, które pochodziło nie tylko z klubu ale również z zakładów opiekuńczych jak i wsparcie ośrodka olimpijskiego , dawało gwarancje osiągnięcia celu jakim były igrzyska olimpijskie. Niestety, nikt nie przewidział tego co się wydarzyło tuż przed najważniejszą imprezą dla każdego sportowca. W wyniku nieporozumień wewnątrz sekcji, gdzie władze klubu zlekceważyły ten incydent, doszło do mocnego rozdarcia całej struktury systemowej sekcji. Systemu, który od założenia sekcji przy klubie ROW funkcjonował znakomicie. Druga fala całkowicie niweczy dwudziestoletni okres budowania judo w Rybniku. Ta fala to przemiany społeczno-gospodarcze.

Lata 80 to również stan wojenny. Judo nie było w tak uprzywilejowanej sytuacji jak piłka nożna czy koszykówka. Odrodzenie przebiegało dużo wolniej niż we wspomnianych dyscyplinach. Nadzieja wróciła pod koniec 1982. Sekcja judo przetrwała trudne chwile i mając bazę treningową ze zdwojoną siłą ruszyła do naboru młodzieży. Szkolenia i tworzenie sprawnego systemu organizacyjnego od nowa , to było zadanie dla miłośników judo, którym sił i wiary nie brakowało. Niestety, wielki kombinat ROW Rybnik pękał i coraz bardziej chylił się ku upadkowi. Tąpnięcie, jakie nastąpiło w latach wcześniejszych, nie pozostało bez wpływu na kondycję organizacyjno-finansową klubu.

Pod koniec 1991 roku , sekcja judo przy KS ROW, w wyniku likwidacji poszczególnych dyscyplin sportowych , przestała istnieć.

Droga życia

Wcześniej, bo w 1990 roku, działacze związani z judo próbowali stworzyć klub jednosekcyjny, przewidując najgorsze. Wówczas stworzono rybnickie stowarzyszenie judo Sakura, które miało w przypadku rozwiązania sekcji przy KS ROW, przejąć pawilon judo-ROW. Ten wariant nie przetrwał jednak długo, a stowarzyszenie Sakura wyemigrowało do Żor, gdzie judo ROW miało swoją filię. Rybnickie judo uratowało się i przetrwało w inny sposób. Pod koniec lat 80 stworzono filię na Nowinach w Bushido. Filia firmowana przez KS ROW połączyła swoje siły z sekcją judo Polonii Niewiadom. Kolejnym problemem było zarejestrowanie klubu Polonia Rybnik z siedzibą i bazą treningową przy SP 34. Kiedy została rozwiązana sekcja judo KS ROW, w wyniku porozumienia stron, Polonia zagospodarowała pawilon judo-ROW.

Przejęcie przez miasto obiektu rozwiązało problemy natury administracyjnej. Polonia w chwili obecnej stała się kontynuatorem tradycji judo w Rybniku i jak na razie potwierdza swym działaniem, że o przyszłość tej pięknej dyscypliny sportu możemy być spokojni.

Należy również wspomnieć o jeszcze jednej inicjatywie. W sierpniu 1999 roku na mapie judo pojawił się UKS Bushi. Przez 10 lat działalności nieraz było głośno o sukcesach młodzieży wywodzącej się właśnie z tego klubu. Stworzona całkiem przyzwoita baza treningowa, z tatami rozłożonymi na stałe w dojo, z siłownią i sauną, solidna kadra szkoleniowa powinna przyciągnąć młodzież. Od września 2004 roku , UKS Bushi miał filię dzieci i młodzieży w rybnickim Bushido. Aktualnie trenują tam dwie grupy dzieci, ćwiczące w systemie rekreacji ruchowej, dając dzieciom od 5 do 12 lat podstawy sprawności fizycznej. Dodatkowo w społecznej SP przy ul. Orzepowickiej, od paru lat , raz w tygodniu , prowadzone są zajęcia ogólnorozwojowe z elementami judo dla dzieci.

Minęło 50 lat od momentu kiedy judo zawitało do Rybnika. Ci którzy nadal czują magię tej dyscypliny, kontynuują swoją pracę, pamiętając co im dało judo i co oni ucząc młodzież , chcieliby jej przekazać.

Współczesne judo można definiować różnie. Można je uważać za sport, sztukę walki, dyscyplinę duchową, system wychowania fizycznego lub rekreację ruchową. Każde z tych określeń zawiera część prawdy. Jednak judo jest czymś więcej, bo ludzie którzy poświęcili mu się całkowicie, uważają je za drogę życia.

Wspomnienia

RYBNICZANIE – Igrzyska Olimpijskie w Moskwie

Marian Donat – ur. w 1960 roku w Szczecinku

pierwsze kroki w Judo stawiał w Technikum Budowlanym w Żorach (koniec 1976 roku) ; trener – Henryk Krakowczyk
od roku 24.01.1977 był członkiem klubu KS ROW Rybnik; trener – Ryszard Rejdych
od roku 05.03.1979 przeszedł wraz z trenerem R. Rejdych do klubu GKS „CZARNI” Bytom
w roku 1980 zajął V miejsce w Wiedniu na Mistrzostwach Europy Seniorów
rok 1980 Moskwa – udział w Igrzyskach Olimpijskich
28.10.1979 rok – uzyskał I stopień DAN
Pierwszy brązowy medal w kat. Senior w wadze 60kg zdobył na MP Seniorów we Włocławku w 1979 roku. Był to pierwszy historyczny medal w kategorii Seniorów dla klubu „Czarni” Bytom
Ogólnie na MP Seniorów zdobył w barwach Czarnych Bytom–4 medale w kat. 60,65,71 kg

Medaliści Mistrzostw Polski Seniorów i międzynarodowych imprez mistrzowskich, którzy w latach 1960 – 2010 zdobyli medale dla rybnickich klubów.

1. Kejza Artur – KS Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
3 złote, 2 srebrne, 2 brązowe
Medale na imprezach mistrzowskich międzynarodowych:
2 brązowe na ME Juniorów

2. Zorychta Henryk – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 złoty, 3 srebrne
Medale na imprezach mistrzowskich międzynarodowych:
2 brązowe na ME Juniorów

3. Kolarczyk Marian – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 złoty, 2 srebrne, 3 brązowe

4. Ostrzołek Gabriela – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 złoty, 2 brązowe
Medale na imprezach mistrzowskich międzynarodowych:
1 brązowy na ME Juniorek

5. Perenc Agata – KS Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 złoty, 1 brązowy

6. Kuśka Ariel – KS Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
2 srebrne

7. Operacz Jan – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 srebrny , 2 brązowe

8. Szymura (Cis) Agnieszka – KS Sakura oraz Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
6 brązowych (Sakura-1, Polonia-5)

9. Kowalewski Jan – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
3 brązowe (zdobył jeszcze 1 srebrny medal dla GKS Jastrzębie)

10. Kawka Piotr – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
3 brązowe

11. Żołądek Adam – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
2 brązowe (rezerwowy w drużynie która zdobyła brązowy medal na ME Seniorów)

12. Paris Franciszek – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
2 brązowe

13. Sosnowski Jerzy – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
2 brązowe

14. Stanczewska Ewelina – KS Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
2 brązowe

15. Filusz Piotr – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 brązowy

16. Kąkol Janusz – KS ROW Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 brązowy (zdobył jeszcze 1 srebrny medal dla GKS Jastrzębie)

17. Nowak Katarzyna – KS Polonia Rybnik
Medale na Mistrzostwach Polski:
1 brązowy

Razem zdobyto 50 medali na Mistrzostwach Polski:

7 złotych
10 srebrnych
33 brązowe

RYBNICZANKA – Iwona Rubach: 1973 r. waga +72 kg

Od 1992 roku, zawodniczka Klubu Błękitni Kielce

Zdobyte medale w kategorii Seniorka:
– Gdańsk MP 1992 waga +72 kg miejsce III
– Warszawa MP 1993 waga +72 kg miejsce III
– Wrocław MP 1994 waga +72 kg miejsce III

Do 1992 roku startowała w barwach KS ROW Rybnik zdobywając medale w kategorii Juniorek

KADRA SZKOLENIOWA – trenerzy, instruktorzy, wolontariusze (etatowcy, pół-etatowcy, społecznicy)

1. Waldemar Golec – OWF MKKF Rybnik; KS ROW Rybnik
2. Jan Kałuża – KS ROW Rybnik
3. Ryszard Rejdych – KS ROW, Sakura Rybnik
4. Henryk Krakowczyk – KS ROW Rybnik
5. Jerzy Jęczmyk – KS ROW Rybnik
6. Paweł Jelito – KS ROW, Polonia Rybnik
7. Tadeusz Kowalewski – KS ROW Rybnik
8. Jan Operacz – KS ROW Rybnik
9. Marian Blicharz – KS ROW Rybnik
10. Antoni Szydło – KS ROW Rybnik
11. Franciszek Paris – KS ROW Rybnik
12. Marian Kolarczyk – KS ROW Rybnik
13. Kazimierz Szendzielorz – KS ROW Rybnik
14. Henryk Zorychta – KS ROW Rybnik
15. Rafał Kowalczyk – KS ROW, Polonia Niewiadom, Polonia Rybnik
16. Adam Żołądek – KS ROW, Polonia Niewiadom, Polonia Rybnik
17. Marek Florczyk – KS ROW, Polonia Niewiadom, Polonia Rybnik
18. Piotr Jezusek – KS ROW Rybnik
19. Jerzy Sosnowski – KS ROW Rybnik
20. Paweł Dobrowolski – KS ROW Rybnik
21. Jan Mańka – KS ROW , Polonia Rybnik
22. Bernard Gawelczyk – KS ROW Rybnik
23. Ryszard Ligocki – KS ROW Rybnik
24. Jan Lechocki – KS Sakura
25. Tomasz Tanistra – KS Sakura
26. Damian Cieślik – KS Bushi Rybnik
27. Artur Kejza – KS Polonia Rybnik
28. Krzysztof Mika – KS Polonia Rybnik
29. Agnieszka Szymura – KS Polonia Rybnik
30. Ewelina Stanczewska – KS Polonia Rybnik
31. Krzysztof Korga – KS Polonia Rybnik
32. Kozłowska Agata – KS Polonia Rybnik

DZIAŁACZE w Judo od 1960 roku: *

1. Ryszard Pawletko – MKKF , TKKF Rybnik
2. Janusz Grzybczyk – KS ROW Rybnik
3. Alwin Mańka – KS ROW Rybnik
4. Alojzy Kral – KS ROW Rybnik
5. Henryk Tomaszewski – KS ROW Rybnik
6. Mieczysław Ciesielski – KS ROW Rybnik
7. Paweł Jelito – KS ROW Rybnik
8. Marek Florczyk – KS ROW, Polonia Niewiadom, Polonia Rybnik
9. Juliusz Kowalczyk – KS Polonia Rybnik
10. Franciszek Babilas – KS ROW Rybnik
11. Bogusław Maińczyk – KS ROW Rybnik
12. Erwin Pilch – KS ROW Rybnik
13. Eugeniusz Perenc – KS Polonia Rybnik
14. Grzegorz Kaszuba – KS Polonia Rybnik

ponadto:

Lekarze:
1. Andrzej Klima – KS ROW Rybnik
2. Urszula Klima – KS ROW Rybnik
1. Arkadiusz Konsek – KS ROW, Polonia Rybnik
2. Robert Stroka – KS Polonia Rybnik

oraz inny sprawujący rolę techniczno-organizacyjną:

1. Zygmunt Konieczny – KS ROW Rybnik
2. Zygmunt Barylak – KS ROW Rybnik
3. Zbigniew Rejdych – KS ROW Rybnik
4. Piotr Jezusek – KS ROW Rybnik
5. Jan Operacz – KS ROW Rybnik

* W Judo, każdy trener, instruktor czy gospodarz wypełniał również obowiązki działacza.

DOJO (sale ćwiczeń) w 50-leciu rybnickiego Judo:

1. Sekcja Judo – KS ROW Rybnik:

SP nr 1 przy ul. Chrobrego w Rybniku
Świetlica MPRB – Rybnik Śródmieście.
SP nr 10 Rybnik
Zespół Szkół Zawodowych – technikum mechaniczne przy ul. Kościuszki w Rybniku
Sala gimnastyczna SP nr 9 przy ul. Cmentarnej w Rybniku
Teatr Ziemi Rybnickiej (sala baletowa, sala konferencyjna, salka przybalkonowa)
Sala gimnastyczna Komendy Policji Rybnik przy ul. Jankowickiej
powrót do SP nr 1 przy ul Chrobrego w Rybniku
Pawilon Judo przy ul Powstańców w Rybniku (do roku 1991)

2. Judo – KS POLONIA Niewiadom:

SP nr 26 przy ul. Gustawa Morcinka w Niewiadomiu

3. Judo – KS POLONIA Rybnik:

SP nr 34 przy ul Reymonta w Rybniku
Pawilon Judo MOSiR przy ul. Powstańców w Rybniku

4. Uczniowski Klub Sportowy Fair Play:

SP nr 34 przy ul. Reymonta w Rybniku

5. Stowarzyszenie Judo „SATORI”:

Zespół Szkół Budowlanych, Technium Budowlane przy ul Rybnickiej w Żorach (biuro w Rybniku)

6. Uczniowski Klub Sportowy „BUSHI”

Zespół Szkół nr 5 przy ul. Rymera Rybnik-Niedobczyce

ponadto:

1. Filia KS ROW Rybnik – trener A. Żołądek „stare” Bushido Rybnik Nowiny
2. Filia KS ROW Rybnik – trener B. Gawelczyk Techniku Budowlane w Żorach
3. Filia KS ROW Rybnik – trener R. Ligocki Lyski

aktualnie:

1. KS Polonia Rybnik – klasy sportowe judo :